Kafito.com

2025-02-17
Antykoncepcja awaryjna, znana również jako "tabletka dzień po", od lat jest tematem tabu wśród społeczeństwa, nie tylko pod względem jej stosowania i skuteczności ,ale także potencjalnego wpływu na zdrowie psychiczne kobiet.

Wokół jej stosowania narosło wiele mitów, w tym dotyczących jej wpływu na nastrój i kondycję psychiczną. Jednak co na ten temat mówi nauka?

Badania dotyczące wpływu antykoncepcji awaryjnej na zdrowie psychiczne są ograniczone, jednak dostępne dane nie wskazują na jej bezpośrednie negatywne oddziaływanie na samopoczucie czy zdrowie psychiczne kobiet.[1] Niektóre kobiety mogą jednak doświadczać chwilowego niepokoju lub stresu związanego z koniecznością sięgnięcia po antykoncepcję awaryjną, co może wynikać z braku dostatecznej wiedzy na temat jej działania, obaw przed skutkami ubocznymi lub społecznymi stygmatami dotyczącymi jej stosowania.

Najnowsze Badania przeprowadzone przez pracowników Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum

Odmowa dostępu do środków antykoncepcyjnych może negatywnie wpływać na zdrowie i dobrostan psychiczny kobiet. Badanie przeprowadzone przez pracowników Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum wykazało, że kobiety, którym odmówiono dostępu do antykoncepcji w ciągu ostatnich sześciu miesięcy, wykazywały istotnie wyższe wyniki w skali depresji. Ponadto kobiety, które oceniły przyszły dostęp do antykoncepcji jako bardzo łatwy, miały najniższy poziom stresu, lęku i depresji.[2]

Obecne ograniczenia prawne w dostępie do antykoncepcji w Polsce – w tym długi czas oczekiwania na wizytę u ginekologa, klauzula sumienia stosowana przez lekarzy i farmaceutów oraz dostępność antykoncepcji awaryjnej wyłącznie na receptę – znacząco utrudniają realizację praw reprodukcyjnych kobiet. Wyniki badań wskazują na potrzebę działań zmierzających do zapewnienia swobodnego dostępu do antykoncepcji, co jest niezbędne dla ochrony zdrowia fizycznego i psychicznego kobiet oraz poszanowania ich praw człowieka.

Wyzwania badań nad wpływem antykoncepcji hormonalnej

Badania nad wpływem antykoncepcji hormonalnej na psychikę mają pewne ograniczenia. Przede wszystkim istnieje wiele rodzajów tych środków, a ich działanie może różnić się w zależności od osoby. To utrudnia jednoznaczne stwierdzenie, czy konkretne objawy są efektem antykoncepcji, czy innych czynników.

Dodatkowo, brakuje szeroko zakrojonych badań nad wpływem antykoncepcji na psychikę – większość badań jedynie wykazuje związki między stosowaniem pigułek a zmianami nastroju, ale nie potwierdza, że to one są przyczyną tych zmian. Może to prowadzić do błędnych wniosków, ponieważ wyniki badań nie zawsze odzwierciedlają rzeczywiste doświadczenia różnych grup ludzi.

Kolejnym problemem jest ograniczony zakres badań – często skupiają się one na relacjach heteroseksualnych, co nie daje pełnego obrazu tematu. Istnieje też tzw. błąd publikacyjny: badania z bardziej efektownymi wynikami są częściej publikowane, podczas gdy te, które nie wykazują wyraźnego związku między antykoncepcją a psychiką, mogą pozostawać nieopublikowane. To sprawia, że dostępna wiedza może być niepełna lub zniekształcona.

Badanie na temat związku między stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych a objawami depresyjnymi u aktywnych seksualnie, niebędących w ciąży kobiet w wieku 25–34 lat w Stanach Zjednoczonych

W 2013 roku w czasopiśmie American Journal of Epidemiology opublikowano badanie ,,Związek stosowania hormonalnych środków antykoncepcyjnych ze zmniejszonym poziomem objawów depresyjnych: krajowe badanie aktywnych seksualnie kobiet w Stanach Zjednoczonych’’ (ang. Association of Hormonal Contraceptive Use With Reduced Levels of Depressive Symptoms: A National Study of Sexually Active Women in the United States)[3]

Celem badania było określenie związku między stosowaniem hormonalnych środków antykoncepcyjnych a objawami depresji u aktywnych seksualnie kobiet w Stanach Zjednoczonych. Autorzy badania chcieli sprawdzić, czy kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną wykazują mniejsze nasilenie objawów depresyjnych w porównaniu do kobiet stosujących inne metody antykoncepcji lub niestosujących żadnej metody.

Kobiety stosujące hormonalne środki antykoncepcyjne miały niższy średni poziom objawów depresyjnych. Oznacza to, że stosowanie antykoncepcji hormonalnej było skorelowane z lepszym zdrowiem psychicznym. Kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną rzadziej zgłaszały próbę samobójczą w ciągu ostatniego roku oraz miały o 63% mniejsze ryzyko próby samobójczej w porównaniu z kobietami stosującymi inne formy antykoncepcji lub niestosującymi żadnej.

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej było powiązane z niższym poziomem objawów depresyjnych i mniejszym ryzykiem prób samobójczych. Efekt ten był stabilny w dłuższym okresie, co wskazuje na możliwe działanie ochronne hormonów egzogennych na zdrowie psychiczne kobiet..[4]

Społeczne i indywidualne czynniki wpływające na samopoczucie

Stres i napięcie emocjonalne związane ze stosowaniem antykoncepcji awaryjnej mogą być potęgowane przez brak dostępu do rzetelnych informacji oraz presję społeczną. W krajach takich jak Francja, Szwecja, Niemcy, Wielka Brytania, Kanada czy Holandia,, gdzie antykoncepcja awaryjna jest szeroko akceptowana , poziom stresu związanego z jej stosowaniem jest niższy niż w miejscach, gdzie temat ten nadal budzi kontrowersje

Dr n. farm. Piotr Merks, ekspert w dziedzinie opieki farmaceutycznej, Przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Farmacji, podkreśla: Kobiety, które nie mają łatwego dostępu do antykoncepcji, często odczuwają ogromny stres związany z nieplanowaną sytuacją. Strach przed konsekwencjami, poszukiwanie dodatkowych informacji, czy uzyskania odpowiedzi na trudne pytania, poczucie winy i presja społeczna mogą negatywnie wpływać na ich zdrowie psychiczne.

Rola edukacji i wsparcia w redukcji niepokoju

Kluczowym aspektem jest zapewnienie kobietom dostępu do edukacji seksualnej i profesjonalnego wsparcia, np. ze strony lekarzy czy farmaceutów, którzy mogą rozwiać obawy i odpowiedzieć na pytania związane z bezpieczeństwem stosowania antykoncepcji awaryjnej. Badania wykazują, że obawy dotyczące rzekomego wpływu antykoncepcji awaryjnej na płodność lub zdrowie hormonalne są jednym z najczęstszych powodów niepokoju, mimo że brak dowodów naukowych potwierdzających takie skutki.

Autonomia i kontrola nad zdrowiem reprodukcyjnym

Z psychologicznego punktu widzenia, łatwy i nieskrępowany dostęp do antykoncepcji awaryjnej może przyczynić się do redukcji stresu i poczucia braku kontroli nad własnym zdrowiem reprodukcyjnym. Świadomość, że istnieje godna zaufania i bezpieczna metoda zapobiegania nieplanowanej ciąży, może wzmacniać poczucie bezpieczeństwa w zakresie zdrowia seksualnego. Z kolei brak dostępu lub konieczność pokonywania licznych barier administracyjnych może prowadzić do zwiększonego poziomu stresu, poczucia bezradności, a w niektórych przypadkach nawet do stanów depresyjnych.

Chociaż antykoncepcja awaryjna nie wykazuje bezpośredniego negatywnego wpływu na zdrowie psychiczne, kluczowe jest zapewnienie kobietom dostępu do rzetelnych informacji, edukacji i wsparcia, aby mogły podejmować świadome decyzje bez zbędnego stresu i niepewności.

W Polsce temat antykoncepcji awaryjnej wciąż budzi emocje, a jej stosowanie może być źródłem niepokoju dla wielu kobiet. Jak zauważa aktywistka Martyna Kaczmarek:

To nie jest temat, który powinien budzić kontrowersje. Antykoncepcja awaryjna to narzędzie, które daje kobietom możliwość decydowania o sobie i swoim zdrowiu. Dostęp do niej nie powinien być utrudniany ani obarczony nieuzasadnionym wstydem.

Indywidualna reakcja i konsultacja z lekarzem

Reakcje na antykoncepcję hormonalną są indywidualne i mogą się różnić w zależności od osoby. Dlatego ważne jest, aby kobiety przed rozpoczęciem stosowania antykoncepcji hormonalnej skonsultowały się z lekarzem, który pomoże dobrać odpowiednią metodę oraz monitorować ewentualne skutki uboczne.

Antykoncepcja jest skuteczną metodą zapobiegania ciąży, jednak warto pamiętać, że wpływ na zdrowie może być różnorodny. Dlatego istotne jest indywidualne podejście oraz stała komunikacja z lekarzem w celu zapewnienia optymalnego wyboru metody antykoncepcji.

Nadesłał: poranek po http://www.prcn.pl/